metody badawcze

Planowany projekt naukowy uniwersytetów LMU w Monachium oraz UAM w Poznaniu koncentruje się wokół następującej problematyki: „‘Co Europa ma wspólnego ze mną?‘ ‒ Spojrzenie młodych ludzi z Niemiec i Polski na Europę“. Ta bardzo obszerna tematyka  zbadana będzie empirycznie, aby dać odpowiedź na następujące pytania:

1. Jaki obraz Europy znaleźć można na stronach internetowych dostępnych online, których grupę docelową stanowią młodzi ludzie?
2. Jakie subiektywne poglądy wyrażają młodzi ludzie w Niemczech i Polsce na temat Europy w (supra-)narodowym obszarze napięć?
3. W jakim stopniu odtworzone i opracowywane stereotypy ujawniają się w zastanych dyskursach?
4. Jakie nadzieje i wartości kojarzone są z "Europą przyszłości"?

Aby móc odpowiedzieć na te pytania, wybrano podejście interdyscyplinarne ‒ na styku językoznawstwa i nauk społecznych. Postawy młodych Polaków i Niemców wobec Europy zostaną zbadane w sposób interdyscyplinarny i wieloperspektywiczny w celu ustalenia, jakie treści i tropy są przekazywane i jakie struktury uzasadnień przyczynowych za nimi stoją. Uwzględnione zostaną różne konteksty społeczne i przeanalizowane wybrane gatunki komunikacyjne / typy tekstów.

Projekt badania jakościowego wdrażany  jest w Monachium przez wyszkolonego socjologa Eliasa Bernharta, który również przygotowuje swoją pracę doktorską z nauk politycznych w Instytucie Geschwister Scholl LMU. Dane ustne i pisemne odgrywają szczególnie ważną rolę w kompleksowym uchwyceniu poglądów i ocen młodych, aktywnych politycznie ludzi na temat Europy.

Interesujące jest, jak badane osoby pozycjonują się w wielowymiarowym polu regionalności, narodowości, przynależności partyjnej, w kontekście europejskim i globalnym oraz jakie wzorce wyjaśniające kryją się za ich postawami i osądami politycznymi.

Metodologia teorii ugruntowanej (eng. Grounded Theory Methodology) jest wykorzystywana jako metodologia, która umożliwia opracowanie sensownej i opartej na danych teorii. Stosowane są różne metody zbierania danych w sensie triangulacji: wywiady kierowane (twarzą w twarz; telefonicznie, przez Skype/Zoom), dyskusje nieformalne, obserwacja uczestników, wywiady e-mailowe oraz wywiady za pomocą komunikatorów internetowych (IMI).

W ramach projektu partner kooperacyjny w Poznaniu opracowuje projekt badania językowego (analiza dyskursu i analiza korpusowa).

FORSCHUNGSVERFAHREN

Das geplante Forschungsprojekt der LMU München und UAM Posen widmet sich der Fragestellung: „‘Was hat Europa mit mir zu tun?‘ ‒ Junge Erwachsene aus Deutschland und Polen blicken auf Europa“. Diese umfassende Fragestellung wird in vier Teilfragen operationalisiert und empirisch erforscht:

1. Welche Bilder von Europa sind auf online verbreiteten Websites vorfindlich, deren Zielgruppe junge Erwachsene darstellen?
2. Welche subjektiven Vorstellungen äußern junge Erwachsene in Deutschland und Polen zu Europa im (supra-)nationalen Spannungsfeld?
3. Inwiefern offenbaren sich reproduzierte und zu bearbeitende Stereotype in den vorfindlichen Diskursen?
4. Welche Hoffnungen und Werte werden mit einem „Europa der Zukunft” verbunden?

Zur Beantwortung der Teilfragen wird ein interdisziplinärer Zugriff ‒ Linguistik und Sozialwissenschaft ‒ gewählt. Die Einstellung junger Polen und Deutschen Europa gegenüber wird interdisziplinär und multiperspektivistisch untersucht und zwar mit dem Ziel zu erforschen, welche Inhalte und Konzepte kommuniziert werden und welche kausalen Begründungsstrukturen dahinter stehen. Es werden dabei  unterschiedliche soziale Kontexte berücksichtigt und ausgewählte kommunikative Gattungen / Textsorten unter die Lupe genommen.  

Am Münchner Standort wird durch den ausgebildeten Soziologen Elias Bernhart, welcher damit gleichzeitig seine Dissertation am Geschister-Scholl-Institut der LMU in der Politikwissenschaft verwirklicht, ein qualitatives Studiendesign umgesetzt. Dabei spielen insbesondere verbale und verschriftlichte Daten eine große Rolle um die Sichtweisen und Urteile junger, politisch engagierter Menschen auf Europa umfassend zu erfassen.

Dabei ist es von Interesse, wie sich die beforschten Personen im multidimensionalen Feld der Regionalität, der Nationalität, Parteizugehörigkeit, in Europa und einem globalen Kontext selbst positionieren und welche Begründungsmuster hinter ihren Einstellungen und politischen Urteilen verborgen sind.

Als Methodologie wird die Grounded Theory Methodology herangezogen, die es ermöglicht eine aussagekräftige und datengebundene Theorie zu entwickeln. Dabei werden auch im Sinne der Triangulation unterschiedliche Methoden der Datenerhebung angewandt: Leitfadengestützte Interviews (face-to-face; per Telefon, per Skype/Zoom), informelle Gespräche, teilnehmende Beobachtung, E-Mail-Interviews und Instant Messaging Interviews (IMI).

Im Kooperationsprojekt wird vom Kooperationspartner in Posen ein linguistisches (Diskurs- und Korpusanalytisch) Studiendesign entwickelt.